Głaz narzutowy i akwen

Wielki głaz jest jedynym (i jednocześnie największym) pomnikiem przyrody nieożywionej w Toruniu. Przywleczony przez lodowiec aż ze Szwecji, sąsiaduje obecnie z wypełnionym wodą wyrobiskiem czwartorzędowych iłów plejstoceńskich. Ten urokliwy zbiornik wodny jest ostoją licznego ptactwa wodnego, ryb i płazów. 

Rudacki głaz to najprawdopodobniej granit Uppsala. Jest skałą magmową, której obszarem macierzystym jest rejon Uppland, będący częścią wybrzeża środkowej Szwecji.  Gigant ma obwód 12,33 m, wysokość 1,87 m, długość 4,5 m, i szerokość 2,87 m. Powierzchnia głazu skrywa ślady jego historii. Jest obtoczony wskutek transportu lodowcowego, o czym świadczą widoczne rysy polodowcowe. 

Kamień został zarejestrowany jako pomnik przyrody nieożywionej od 1980 roku z inicjatywy Bogdana Chrapkowskiego, ówczesnego Wojewódzkiego Konserwatora Przyrody Województwa Toruńskiego. Obiekt jest wpisany również do Centralnego Rejestru Geostanowisk PIG-PIB.

Według miejskiej legendy pomnikowy głaz potrafi się przemieszczać. Gdy przed laty pan Bogdan Chrapkowski postanowił umieścić na nim tablicę z oznaczeniem pomnika przyrody, nie odnalazł go w lokalizacji wynikającej z map i dokumentów. Konserwator spędził wiele godzin w lesie, aby odszukać głaz, na który ostatecznie trafił w zupełnie innym miejscu. Jego przemieszczenie było podobno sprawką olbrzymów wynajętych przez właściciela pobliskiej kopalni iłów, któremu wielki kamień przeszkadzał w rozwoju biznesu.

Około 30 metrów od głazu znajduje się sztuczny wał, z którego rozciąga się piękny widok na zbiornik wodny nazywany Akwenem. Powstał on w miejscu wyrobiska iłów plejstoceńskich, wykorzystywanych jako surowiec do produkcji cegieł, pustaków czy ceramiki. Warto przyjść tu z lornetką i zachować ciszę. Dzięki ustronnemu położeniu, zbiornik stanowi obecnie ostoję dla ptaków, płazów i ryb (o obecności ostatnich świadczą aktywni wędkarze). Schronienie znajdują tu ptaki z rodziny chruścieli tj. kokoszka czy łyska, czaple (biała i siwa), perkoz dwuczuby, łabędź niemy, a także liczne trzciniaki i trzcinniczki, których intensywny śpiew rozbrzmiewa nad zbiornikiem wiosną przy akompaniamencie żab trawnych i moczarowych. Niekiedy można tu nawet dostrzec szybującego bielika, gniazdującego na terenie położonego stosunkowo niedaleko od zbiornika rezerwatu Kępa Bazarowa. 

Autor: Justyna Kacprzak